hassani.ir - زبان زرگری (لوترا) - کنکاشی در زبانهای ساختگی 

چه بگویم ؟ (حقوقی، ادبی و اجتماعی)

Hassani.ir Spined HTML

/> چه بگویم ؟ (حقوقی، ادبی و اجتماعی) چه بگویم؟ زبان زرگری (لوترا) - کنکاشی در زبانهای ساختگی    زبان زرگری (لوترا) - کنکاشی در زبان های ساختگی میان فارسی زبان ها (پبشینه و ریشه ها، قواعد ساخت زبان زرگری ) نوشته محمد مهدی حسنی     1 – طرح بحث   از دوران کودکی و نوجوانی به خاطر دارم که ، در شهر ما بسیاری از مردم به ویژه طبقه جوان تر  به زبان قراردادی خاصی سخن می گفتند.  آنان با قرار دادن حرف "ز" در میان کلمات به گونه ای حرف زده  که جز خودشان دیگران عاجز  از فهم منظور آنان بودند. و به آن زبان زرگری (zargari) گفته و می گویند. شاید اکنون در بعضی از  جاها به ویژه شهرهای بزرگ،  آداب چنین سخن گفتنی، متروک شده باشد،  ولی هنوز هم  وجود زبان های ساختگی و جعلی در میان بسیاری از شهرهای کوچک و دهات گزارش می شود  که زبان آشنا و رایج است، هر چند بیشتر جنبه سرگرمی دارد. به این گونه زبان ها در فارسی، لوتر = lutar ، لوترا =  lutarà، لوتره = lutre و لتره = lotre نیز گفته می شود. 2 – گزارشاتی در باره وجود  لوتراها و بیان برخی نظرات: صادق همایونی  پژوهشگر ارزنده،  یکی از زبانهای رائج در میان بیشتر عوام استان فارس و به ویژه بچه های شیراز، سروستان، فسا، جهرم، داراب، نی ریز، کازرون و فیروز آباد "زرگری" است.  وی  از قول "خوروموف" ایران شناس روسی در نامه ای که در مارس 1970 به وی نوشته در  باره وجود زبان مشابه در تاجیکستان گوید: " ... در بعضی از محلات تاجیکستان بچه ها و دختران خرسال زبانی را اختراع می کنند که فقط خودشان از این زبان استفاده می کنند و مقصودشان این است که در وقت گفتگو دیگران آنها را نفهمند این زبان چند شکل مختلف را داراست ازجمله : " ؟ OZ-ÓK-ÁZ-AM   K-UZ-Û =  OKÁ-M  KU " یعنی " مادرم کجاست ؟ " یعنی در هر کلمه هجای : اَز، یا اُز یا  اِز  وجود دارد که بین هجای عادی آنرا داخل می کنند و زود زود حرف می زنند و کسانی که به این زبان عادت نداشته، نمی توانند آنرا بفهمند ...... " . همجنین همو از وجود  زبانهای دیگری مانند کشکی، سینی، مطربی، مرغی و میشی در بعضی از مناطق، از جمله در سروستان  یاد می کند. *1 به گزارش سایت آفتاب،  كولی های شرقی ایران، نوعی لوترا را -  كه شاخه‌های خاصی چون مرغی، زرگری، مطربی، سینی و ... از آن جدا شده -  پایه زبان خویش قرار داده‌اند، لوتر سلیری یکی از زبانهای کولیان ایران است که در میان کولیهای ساکن شمال شرق ایران که خود را گیلک و زبانشان را گیلکی می نامند متداول بوده و هست. در بیش از بیست و هشت آبادی از بلوک های قزقونچای، مزه رود و فیروزکوه واقع در استان مازندران به لوتر سلیری سخن گفته می شود و مردها بیشتر از زنها و بچه ها به این لوتر مسلط هستند. همچنین ته‌مانده زبان لوترا در ایران در منطقه گلستان و خراسان و كاشان و كرمان بازمانده در میان كولی هاست و جزو زبانهای پنهان ایرانی قرار دارد. رامشگران تهران نیز لوتر ویژه ای دارند. در مشهد هم لوترهای زرگری، مرغی و لامی به کار برده می شود. کولی های خوزستان به جز زبان عربی و کمی فارسی با زبان مخصوصی باهم صحبت می کنند که به زبان زرگری و مطربی شباهت دارد . استفاده از این زبان معمولاً درمیان همه کولی های ایران رایج است. " * 2 آقای کریم الله قائمی در فرهنگ واژگان تبری،  با تاکید بر اینکه گویش استرابادی از لهجه های زبان طبری است (ج 5 - ص  2467) .  به بیان قواعد هر یک از زبان های ساختگی محلی آن سامان از جمله لوترای استرابادی که تقریبا حروف کلمات در آن وارونه می شود، می پردازد. همو گوید غیر از زبان های فارسی گرگانی، لوترای استرابادی و شالی، یکی از زبان های رایج شهر گرگان " استرآباد سابق " زبان سمدی" بوده است . این زبان چار چوب لوترای گرگانی (وارو) را ندارد . زبان سمدی دارای ساختمان ترکیبی و درعین حال ساده است و فراگیری آن آسان می باشد . تکلم پیوسته ی کلمات سبب می شود که افراد متفرقه از مفهوم جملات اصلی آن عاجز بمانند . تند گویی در هنگام تکلم، یکی از ویژگی های این زبان است که برای افراد نا آشنا به آن غیر متعارف می باشد. در بین مردم بومی شهر گرگان هنوز تعدادی از افراد وجود دارند که با این زبان آشنائی کامل دارند . کلمات تبدیلی به سمدی مانند لوترای گرگانی و شالی به شیوه ی صوتی است هر حرفی که دارای یک صدا باشد به شیوه یک سان به سمدی تبدیل می شود . در زبان " سمدی " قاعده بر این است که حرف اول هر کلمه را برداشته و به جای آن حرف " س" قرار داده و به جای بقیه حروف کلمه نیز همان حروف اصلی را قرار دهند سپس پسوند " مدی madi  " به آن افزایند..... . همچنین  وی از زبان شالی Sali یاد می کند که قانونمندی این زبان مانند زبان سمدی ساده است ولی درجه اهمیت این زبان به اندازه زبان فارسی گرگانی و یا لوترای استر آبادی نیست.  در پنجاه سال پیش افرادی به این زبان تکلم می کردند که از پیشینیان خود آموخته بودند . امروز ه هم با همه دگرگونی های اجتماعی، مهاجرت های اقوام به این شهر، وجود رادیو و تلوزیون که بسیاری از اصالت های گذشته را نابود کرده است باز هم این زبان ها بصورت پراکنده پا برجا مانده اند. همچنین همو از وجود زبان زرگری در بین عده ای در گرگان و شهرها و روستاهای استان گلستان گزارش می کند، هر چند اذعان دارد که این زبان هرگز مانند زبان لوتری استرآبادی، سمدی ویا شالی در این منطقه جدّی گرفته نشده است . به عنوان نمونه و تطبیق چند جمله زیر،  به زبان زرگری، شرگری و سرگری از فرهنگ مزبور نقل می شود: برو خانه ←  :  بز رز خازانه زه (زرگری).  بش رش خاشا نه شه(شرگری). بس رس خاسا نه سه(سرگری) . بابات کو؟ ← : بازا بازات کوزو؟(زرگری)     باشا باشات کوشو؟(شرگری)     باسا باسات کوسو؟(سرگری). همچنین زبان مرغی morgi از لوترا ها و دارای قواعد ساده ای همانند قواعد "زرگری " است و در بیشتر مناطق ایران رواج داشته است.  در زبان "مرغی" حروف "ر"  و "غ =q " نقش مهمی دارند این دو حرف پشت سر هم آمده و حرف " ر، " ساکن می شود و همیشه بعد از یک حرف صدا حروف " ر" و " غ " را می آوریم . اولی ساکن است و دومی حرکت حرف اول کلمه اصلی را دارد .اگر هجا تمام نشود حرف بعد را بصورت " س" و گاهی " د " آورند . گاهی دو حرف ساکن هم بعد از آن در تکمیل هجا آورده می شود مانند: من man(مرغن marqan)، تو to (ترغو  (tarqo، مرد mard  (مرغد marqad )، بز boz  (برغز  borqoz) ،  است ast (ارغست arqast  (*۳ آقای علی بلوک باشی  در باره لوتر گوید : "... زبانی است ساختگی که دو تن یا گروهی در میان خود قرار داده باشند، تا دیگران به گفتگو و راز سخنان آنان  پی نبرند. ساختمان اینگونه زبان بیشتر با دگرگون ساختن واژه های زبان مادری و افزودن یک یا چند حرف ثابت و معین در میان حرفهای یک واژه پدید می آید. نامی ترین و همگانی ترین نمونه این لوتر، "زبان زرگری" است که به یک صورت در بیشتر شهرستانهای ایران، میان دسته های مخصوصی از مردم گفته می آید . لوترهای معروف دیگری که از دیر باز در تهران و پاره ای دیگر از شهرستانهای ایران رواج داشته و اکنون نیز برخی از آنها در میان گروهی از خانواده های قدیمی تهران بوپژه زنان رواج دارد، لوتر"مرغی" ، "کشکی"، "برگردان" ، و "سینی" است . همچنین شهرهایی هست که لوتر ویژه ای دارند که شاید در دیگر جایها نباشد. مانند لوتر"گوشتی" در قم  و "لامی" در مشهد. " وی در همانجا از ساختمان و قواعد  زبان زرگری بحث و نمونه هایی از قبیل ضمایر فاعلی، صرف فعل رفتن با ضمایر فاعلی و گربه و اندام های او،  اعضای خانواده و نام اعداد، وچند جمله به زیان زرگری آورده است. * 4 همچنین آقای دکتر منوچهر محجوب، نوع دیگر از لوترها (لوتر مطربی) را که میان مطربان تهرانی رایج بوده، گرد آوری کرد ه است. مطربانی که پاتوقشان بیشتر در بنگاه های شادمانی خیابان سیروس بوده و زبان آنان، یکی از جالب ترین و در عین حال سخت ترین لوترها است. وی گوید: " نوازندگان و خوانندگان و هنرمندان و نمایشگران رو حوضی در جایی که نیاز باشد که دیگران سخنان ایشان را در نیابند، به زبانی میان خود گفتگو می کنند که لوتر مطربی نام دارد و این لوتر زبانی است شیرین که میان مطربان طرفداران بسیار دارد .   دکتر محجوب با بیان این که ساختمان لوتر مطربی بر پایه واژه های زبان فارسی بنیاد شده، طرز ساختمان و چگونگی ساخت آن را توضیح داده و به عنوان نمونه تعدادی از واژه های فارسی و معادل لوتر آنها را نقل می کند:  مانند: انسان← شنسان لی ، امسال← شمسال لی، اسب← شسب لا ، عروس← شروس لا ، عینک←  شینک لی ، آفتاب←  شافتاب لا ، آتش← شاتش لا ، آسیاب← شاسیاب لا ، خرمن←  ارمن خا ، گل←  اول گا ، جغد← اغد جا، پشت ← اشت پو ، زمستان←  امستان زی، عمو  ← شمویه لا، خدا ←  ادایه خو، رفتم ←  افترا شدی، می خوریم←  ارده خو می شویم، می خورند← ارده خو می شوند* 5 3 -  لوتراهای جدید در جامعه ایرانی :  در فرهنگ اصطلاحات جبهه، اصطلاحات و تعبیراتی که به فرهنگ عامه و معارف عمومی جبهه اشتهار دارد و در میان رزمندگان و فرزندان ایرانی این آب و خاک متدوال بوده، (البته همراه با یک سری اصطلاحات نظامی کلاسیک و پارتیزانی و اصطلاحات کد)  جمع آوری و به ترتیب حرف الفبا آورده شده است :نمونه ای از لوتراهای نو و تازه است : مانند:  آب شنگولی← نوشیدنی های خوش طعم، آبله مرغان← ازدواج،  آپاراتی← دستشویی، آچار فرانسه← قرص آسپرین، آدم خفه کن← چلو مرغ، آشپز← فرد فربه و چاق، آفتابه← وسواسی، امور خالی← امور مالی، بلدچی← کسیکه راه کار دشمن را بلد بوده و نیروها را تا پای کار می برد= بچه های اطلاعات عملیات، بیت الحال← بیت المال، پاسدار اضافه← پاسدار وظیفه، خر حاج ملک← آمبولانس به لهجه دزفولی، دانه ← مهمات، دم پایی ابری← کوکو سبزی، سرتیشه ← کلاشیتفک در اصطلاح زابلی ها، سوپر جفت صندلی← سادات، فانونس به دست← نماز شب خوان، فرشته← بی سیم، کار گره زنی← کار گزینی، کالیبر بیست و هفت← آدم پرچانه و حراف، لانه ← سنگر،  هتل ویژه← سنگر انفرادی. *  6 همچنین در سال های اخیر  وجود  لوترا  در میان جوانان و  نیز بزهکاران و زندانیان به شدّت افزایش یافته است  چنانکه سوای کوچه و بازار، با توجه به فرهنگ شفاهی – مکتوب  ویژه دنیای مجازی،  مدت ها است نوعی  زبان یا رسم‌الخطی قراردادی و ساختگی وارد  دنیای ادبیات پنهان و زیرزمینی اینترنت شده و جوانان با تمسک به قواعد آن به گونه ای با هم حرف می زنند و سخن می گویند  كه دیگران از درک آن عاجزند، آنان به این زبان "زرگری"‌ یا زبان "اینترلاتی" می‌گویند. مدیر و نویسنده سایت وزین "یادداشت های یک زندانبان" با تاکید بر اینکه زندانیان در  گفتگوی میان خود، بیشتر با واژه ها و اصطلاحات خاصی سخن می گویند و  واژه هایی متفاوت با معانی معمول به کار می برند، گوید: "زندانی تازه وارد گاهی در اوایل ورودش به زندان بسیاری از گفته ها و رفتارهای زندانیان را نمی فهمد، چرا که واژگان را هنوز نمی شناسد.اما به تدریج واژه ها  برایش جا می افتد و خود نیز از آن استفاده می کند. " .   وی اکنون در وبلاگ خود، به انتشار و نوشتن لوتراهای زندان مشغول است.  و با دادن این تذکر  در ابتدای مباحث خود که :  " واژه ها و اصطلاحاتی که در این بخش می خوانید الزاما در مورد زندان نیست و خاستگاه آنها نیز فقط زندان نیست، اما در زندان این واژه ها و اصطلاحات مورد استفاده قرار می گیرد...." تاکنون مقداری از لوترای زندانیان را در وبلاگ خود آورده است و امید داریم که همچنان این کار ادامه یابد.  نمونه ای از لوتراهای زندانیان را که ایشان آورده، بشرح زیر است: انبار دار یا انباری زن: یکی از راه های ورود و حمل  مواد مخدر، بسته بندی در بسته های کوچک و جاسازی در مقعد توسط برخی زندانیان      اوچن: به فردی که  مومن و خوب و مخلص باشد( در بند نسوان)    اورسی: به زنی که همه از او حساب می برند    بپا: کسی که نگهبانی می دهد برای عمل خلاف   بادیگارت: محافظ شخصی    بی قد: فقط * 7 مولف کتاب فرهنگ و لغات زبان مخفی، در کنکاش و ریشه یابی  زمینه ی بروز و انتشار این لوتراها و آسیب شناسی زبان مخفی، و بدون اشاره به پیشینه طولانی آن در فرهنگ عامه ما، معتقد است که بر اساس نخستین یافته ها، این زبان به وسیله سارقان و راهزنان ابداع و شیوع یافته است. زیرا این جماعت،  خلاف کار و ضدّ قانون نیاز به نوعی ارتباط و سخن گفتن داشته تا اسرارشان پوشیده بماند. وی معادل زبان مخفی را لفظ آرگو Argo  یا  argot فرانسوی دانسته که برای  اولین بار در قرن پانزدهم به کار رفته است و  اشاره به تعریف های گوناگونی از آن در فرهنگهای مختلف دارد: در فرهنگ Longman  آرگو زبانی که فقط طبقه خاصی به خصوص دزدان به آن تکلم می کنند و آن را می فهمند معنی شده است و در Oxford به مجموعه ای از کلمات و عباراتی که گروهی خاص آنرا به کار می برند و فهمش برای دیگران مشکل است، اطلاق می شود. و در Larousse ،  واژگان خاص برخی گروههای اجتماعی یا صاحبان حرف معنی گردیده است. *8 آقای دکتر مهدی سمائی اعتقاد دارد که  زبان مخفی معاصر را دو گروه ابداع کرده و به کار می برند. نخست نقض کنندگان مقرراتی و قانون گریزانی مانند  سارقان و متکدیان و زندانیان و بدنامان و معتادان هستند،  زیرا آنان نیاز به زبانی دارند که حافظ افکار و مقاصدشان باشد و نامحرمان نتوانند از آن راه به دنیای آنان وارد شوند. دومین گروه کسانی مانند نوجوانان و جوانان – عمدتاً دبیرستانی – هستند که رفتار شان با هنجارهای جامعه سر آشتی ندارد و همین رفتار باعث شماتت و یا انگشت نما شدن آنان می شود. آنان گمان می برند در جامعه ای زندگی می کنند تبعیض ناروا وجود دارد و به آنها بی اعتنائی می شود، از این رو یکی از راه های اعتراضشان، تکلّم به زبان خاص و پر رمز و راز آرگو است تا به این ترتیب دیگران نتوانند از عالم اسرارآمیز شان سر درآورند. اینان باور دارند  که جامعه مقابل آنان است بنابراین جز پنهان داشتن اسرار خود، هدف دیگری هم دنبال می کنند و آن ساختن زبانی است که استفاده از آن نشانه تمایز و تعلق شان به گروهی خاص است. " * 9 هر چند تلاش آقای دکتر مهدی سمائی، از حیث جمع آوری لوترای جوانان و بزهکاران قابل تقدیر است و همچنان که خود گفته،  قبل از ویّ  کسی به گستردگی کار ایشان در باره زبان مخفی،  فرهنگی منتشر نساخته است و بعضی آثار چاپ شده نظیر مجموعه لغات و اصطلاحاتی که سید ابراهیم نبوی به ضمیمه کتاب سالن 6 آورده است و یا  آن میزان لغات و اصطلاحاتی که خانم مهشید مشیری در کتاب فرهنگ اصطلاحات عامیانه جوانان آورده است، هرگز به حجم و گستردگی و دقت کار و تلاش ایشان نمی رسد،  لیکن با توجه به سابقه دیرین  وجود لوتراهای مختلف در بسیاری از جوامع شهری و روستایی ما و نزد اصناف مختلف نظیر مکانیک ها و قصّابان، و  نیز تعریف واژه tongue در فرهنگهای آکسفورد و لاروس و همچنین اشاره خود ایشان به اصطلاحات و کدهای آمده در فرهنگ اصطلاحات جبهه، اثر درخشان و ارزشمند آقای سید مهدی فهیمی، تقیید آمده مبنی بر اختصاص زبان مخفی به زبان بدکاران و لوطیان و بزهکاران درست به نظر نمی رسد. و نیز دو زبان ساختگی "ویولاگ=Volàpuk  " و "اسپرانتو=EsPerànto  " که نخستین را "شلیر" در سال 1880 میلادی بر پایه زبانهای لاتینی و انگلیسی و دستور زبان آلمانی، و دومی را "زامن  هوف" به سال 1887 میلادی با واژه های یونانی و لاتینی و آلمانی و گنجانیدن شانزده قاعده دستوری ساده ساختند می توان جزء لوتر دانست. * 10 علاوه بر آنچه گفته شد، آقای رضوان روح بخش با تاکید بر اینکه پژوهش ها نشان داده كه آرگو  بيشتر در بين جوانان و نوجوانان تهراني به کار می رود تا جوانان شهرستاني و همچنين در تمام نقاط تهران نيز به كار نمي رود بلكه در مركز و غرب تهران كه جمعيت زيادي دارد بيشتر استفاده مي شود،  اهداف جوانان از پوشيده سخن گفتن و رمزي حرف زدن و شدت بخشيدن به مفهوم مورد نظر (كاربرد لوترا) را  احراز نوعي هويت جمعي و نيز نوعي ادعاي داشتن معلومات و قدرت سخنوري می داند و معتقد است که  واژه هاي زبان مخفي را به سه صورت و  شكل يافت می شود: نخست تشريفات زدايي از الفاظي كه در بين اقشاري از مردم اهميت و ارزش دارد. دوم -  اعتراض و واكنش به زبان رسمي و زبان خودي مانند: خفن، دودره و بالاخره گاه تعمّد در استفاده از واژگان بيگانه و خارجی مانند: اندشه (آخرشه)، IQ (فرد خنگ). وی گوید: "عوامل به كارگيري اين زبان متعددند و مي تواند به دليل شكاف يا تعارض نسلي و عدم درك ايده ها و افكار ميان دو نسل باشد. مثلاً ميان والدين و فرزندان و لذا جوان ترها چنين زباني را براي هويت يابي و تفاوت ميان خود و افراد مسن تر به كار مي برند. همچنين پيشرفت هاي فني و تكنولوژيكي كه سبب ايجاد وسايل و لوازم جديد و سهولت ارتباطات انساني شده نيز در اين امر بي تأثير نيست چرا كه بسيار از اين اصطلاحات به خود اين وسايل اطلاق مي شود مثل پژو حسرتي يا دوو مونگل (ماتيز). .....    عامل ديگر مي تواند اين نكته باشد كه جوان دوست دارد به نحوي هويت يابي كند. پديده استقلال طلبي كه با ورود فرد به دوران نوجواني آغاز مي شد تغييرات جسمي و روحي و ذهني كه در وي ايجاد مي شود در سال هاي پاياني نوجواني و آغاز جواني به اوج خود مي رسد و اين امر سبب مي شود نوجوان و يا جوان تا حدي در پي احراز هويتي جديد و مجزا از ديگران برآيد و بيشتر به همسن و سالان خود كه شرايطي كما بيش مشابه وي دارند نزديك شود و اين زبان مي تواند زبان مشتركي براي تكلم ميان آنها باشد. " برخي از اين اصطلاحات به شرح زير است: فازدادن (عشق و علاقه)، سريش شدن (پافشاري كردن روي مسأله اي خاص)، كُپ كردن (يكه خوردن و متعجب شدن)، در پيت (ظاهر نامناسب و وارفته). * 11 4 – پبشینه لوترا در کشور ما:  زبان مرغی، زبان مطربی، زبان سینی، زبان میمی، زبان لامی،  زبان گاوی، زبان اشتری،  زبان گوشتی،  زبان سیدی،  زبان انگوری، زبان مخابره‌ای،  که در اکناف و اطراف کشور ما رواج داشته و یا دارد همه از این قبیل است که  می توان این زبان ها را زبان شرطی، زبان قراردادی، یا زبان ساختگی، یا زبان جعلی یا زبان مخفی نامید.  پیش تر گفتیم به این گونه زبان ها در فارسی، لوتر، لوترا، لوتره، و لتره نیز گفته می شود استاد اقبال آشتیانی  در باره وجود لوترا ها در گذشته  گوید : " ...  در   گذشته از زبانهای طبقاتی و لغات رمزی و اصطلاحی که در میان جمیع اقوام، در زبانهای قراردادی یعنی زبانهایی که مخصوص یک طبقه معدود محدود یا چند شخص یا رمز بین دو نفر است،  قبلاً متکلیمن آنها،  جمیع علایم و رموز قراردادی را بوسیله آشنایان با فرهنگهای مخصوص و یا جلب توافق قبلی یکدیگر مشخص می کنند و مابازاء هر کدام از آنها را به شکلی که متفق علیهای جمیع ایشان باشد معین می نمایند تا در موقع تکلم در فهم مقاصد همدیگر به زحمت نیفتند. * 12 دکترهینریش بروگشن که در زمان ناصرالدین شاه قاجار به کشور ما آمده، در سفرنامه خود گوید : " ....   در کوشکه فرصتی پیدا کردم که با یک نفر از عشایر" زرگر" آشنا شوم . درباره زرگرها و تهران چیزهای زیادی شنیده بودم و مخصوصاً اروپاویها مطالب و شایعات عجیب و غریب و حیرت آوری را در مورد آنها نقل می کردند. معروف است که عشایر زرگر از اعقاب و اولاد اسکندر کبیر هستند که درایران باقیمانده اند . زبان آنها گرچه شبیه فارسی است ولی بسیاری لغات یونانی در ان وجود دارد و مخصوصاً اعداد آنها شبیه اعداد یونانی است.  ولی من در تحقیقاتی که کردم به این نتیجه رسیدم که این شایعات نباید صحت داشته باشند و برعکس زبان آنها ریشه فارسی دارد و سعی شده است که کلمات فارسی را گسترس داده، طولانی کنند. از مثالهایی که در اینجا از کلمات زبان زرگری می زنم متوجه منظورم خواهید شد .  یک: بزه کیزی؛   دو : دوزو تازه؛ سه : سزاتازه؛ چهار: چهارزا تازه؛  پنج: پنج تازه؛ شش: شیزیش تازه؛ هفت: هزف تازه؛ هشت: هشتازه؛ نه: نوهوتازه؛   ده: دزه تازه؛   کاغذ: کازاغذ؛ ده: دزه، در: درز؛ بزرگ: بزرگزه.   مرد زرگری که او را در کوشکه از اهالی همدان بود و از آنجا به این ده آمده بود و خود او از شایعات در باره زرگرها اطلاع داشت و افتخار می کرد که از   نسل و اعقاب اسکندر کبیر است ." * 13 لیکن واقعیت این است که بر اساس آنچه به ما رسیده و در ادبیات رسمی فارسی انعکاس یافته،  قدمت لوترا  به روزگاران کهن می رسد.  چنانکه در کتاب " حدود العالم من المشرق الی المغرب" که در قرن چهارم هجری به سال 372 هجری قمری تالیف یافته،  می خوانیم : " استرآباد شهريست بردامن كوه نهاده و با نعمت وخرم وآبهاي روان و هواي درست. ایشان به دو زبان سخن گویند یکی به لوترا ؟ استرآبادی و دیگری پارسی گرگانی. " * 14 در دهخدا به نقل از  نسخه اي از لغت نامه اسدي تالیف تالیف ابومنصور علی بن احمد اسدی توسی می خوانیم : " ليف گياهي است و در لوترا ريش را ليف گويند. " و همچنین اشعار زیر، اشاره به  لوترا و زبان زرگری دارد: نیست حرف خیر گفتن بر لب اهل طمع    آنچه می دانند این مردمان زبان زرگریست (خان خالص) * 15 سخن سنج و قدح نوش و غزل خوان        ادا فهم و زبان زرگری دان (ملا فوقی یزدی)* 16 خرد سرّ غيبي کند فهم از او                چو گويد سر کلک تو لوترا (کمال اسماعيل) * 17 دانی چه نام دارد کلکت به لوترا         اندر زبان اهل سخن ناودان شکر(کمال اسمعیل) * 18 هرچه با خويش و آشنا گوئي               همه مرموز و لوترا گویي (کمال اسماعيل) * 19 زرگر که سمند دلبری می داند          از بس که طریق دلبری می داند می راندم از کرشمه روزی صد بار      بازم به زبان زرگری می خواند (لسانی) * 20   هميشه تا که بود زيف زشت و دخ نيکو    به لفظ لوتره گويان ياوه گوي کرخ ز چرخ باد همه شغل دشمنان تو زيف      ز بخت باد همه کار دوستان تو دخ (سوزني) * 21 از دور دیدم دو چشم برابری میکرد        دعوی به سر زلف پری میکرد یارب به فدای هر دو گردم                   جنگ به زبان زرگری می کرد ( کتاب کوجه) * 22 در فرهنگ های دهخدا، آنندراج، برهان قاطع، مترادفات و اصطلاحات ( دیگر اثر صاحب آنندراج)، جهانگیری، بهار عجم،  نفیسی و نظام با اختلافی در عبارات، واژه لوترا و مترادفات آن، به زبان قراردادي و ساختگی گفته شده که دو کس یا جمعی و یا صنفی  با هم تکلم می کنند به نحوی  که جز خودشان،  کسي دیگر آن را نمی فهمد. زبان زرگري از جمله آن دانسته شده و گاه با جنگ زرگری تنظیر گردیده است (بهار عجم و آنندراج و برهان قاطع ). و نیز لوترا به معنی لغز و چیستان آمده (بهار عجم و فرهنگ نفیسی و فرهنگ جعفری). و یالاخره معادلش : لهجه، شکسته زباني، رُطيني، آمده است(دهخدا).  همان جا می خوانیم  : " ... گويند زبان زرگري در ميان عربي زبانان نيز بدينگونه وجود دارد. و بطور مثال اين رائح انت (کجاميروي ) را بدين گونه ادا ميکنند: «ازين ز رز ائزح  ازنتز». اب انستاس گويد: در دروز و احساء و دمشق رواج دارد و آنرا "زقزقه" و "لسان العصافير"  مي نامند. وي از قول يکي از نويسندگان مجله لغةالعرب آورده که زبان زرگري از 50 سال قبل در ايران رواج يافته است ؟!!  و از زوزني جکایت می کند که "التراطن" لوترا گفتن به لغت عرب است. "   آقای دکتر صادق کیا نیز معادل تازی کلمه لوتر یا لوترا را "رطینا"  و "رطینی" که در زبان عربی کلام غیر مفهوم معنی می دهد و "رطانیه"  که سخن به جز عربی گفتن است و "تراطن"  که سخن به زبان عجم با یکدیگر گفتن است و "ارتل"  که مرد گنگلاج  کندزبان است (ازماده های "رتل" و "رتم" و "رت" و "رتج" ) می داند. * 23 5 – اهمیت بررسی و لزوم حفظ لوتراها : مولف کتاب فرهنگ و لغات زبان مخفی، با بیان اینکه زبان در گروه های اجتماعی متناسب باهنجارهای آنها دچار تغییراتی می شود و این تغییرات عمدتاً در واژگان و اصطلاحات زبان است.  لوترا یا به تعبیر ایشان زبان مخفی ( ساخته شده معادل آرگو=argot ) را یکی از گونه های اجتماعی زبان می داند . و در مورد ویژگی های این نوع زبان، اعتقاد دارد که زبان مخفی در اصل یک زبان مستقل نیست و یکی از شکل ها و گونه های هر زبان معیار است. زبان مخفی عمدتاً درحوزه واژگان و تا حدی اصطلاحات و عبارتهای فعلی ابداع و زایده هر زبان می شود.  بخشی از این واژه ها به سبب کثرت استعمال به زبان مردم کوچه و بازار راه پیدا می کند و جزئی از زبان معیار می شود. و این یکی از راههای افزایش واژگان هر زبان می تواند باشد.  وی همچنین طفیلی و زائیده بودن را یکی از ویژگیهایی اصلی این گونه زبان می داند. بدین معنی که بسیاری از واژه های این زبان را با افزون معنی جدید و دادن ارزش عاطفی به واژهای موجود یا تغییر واژه های موجود زبان می سازند. وی گوید: "زبان مخفی را می توان یک نظام واژگان دانست که همراه زبان معیار وجود دارد. یعنی نظام آوایی و صرفی و نحوی زبان مخفی با زبان معیار مربوط به خود یکی است و فقط واژگان آن با واژگان زبان معیار متفاوت است . و یکی دیگر از ویژگی های اصلیش داشتن مترادف های فراوان است. و بیشترین شباهت را با زبان عامیانه دارد و به نظر می رسد زبان عامیانه راهی برای رسیدن به زبان مخفی است و زبان مخفی در بافت زبان عامیانه به کار می رود. بدین معنی که واژگان زبان مخفی با واژه ها و اصطلاحات زبان عامیانه آمیخته می شود و به کار می رود . * 24 شاید گردانندگان کتاب کوچه، نخستین نهاد و نشریه غیر دولتی باشند  که به فراست در یافتند، جمع آوری و انتشار لوترا ها یکی از ارزنده ترین کارهای فولکوری است و چاپ و درج قواعد مربوط به آنها، برای مطالعات زبان شناسی و مردم شناسی مفید است، آنان با تاکید بر لزوم گرد آوری و ضبط همه لوترهایی که میان دسته های گوناگون مردم ایران رواج داشت، از خوانندگان خود درخواست کرده تا  تا از یادها نرفته، چنانچه در باره  لوتری می دانند و یا اینکه به تحقیق و ضبط لوترها دلبستگی دارند، لوترهایی مانند مرغی، کشکی، برگردان، لامی، سینی و گوشتی و جز آن را که در سراسر ایران پراکنده است، جمع آوری و ارسال کنند . *25  هرچند این موضوع مورد استقبال واقع نشد و جز چند مقاله انتشار نیافت. آقای کریم الله قائمی در فرهنگ واژگان تبری،  مقاله " گرگان و زبان وارونه"    اذعان دارد زبان های مقلوب این چنینی با موسیقی کلمات و تغییر آهنگ و هجاها و پس و پیش کردن حروف وظیفه ای اسرار گونه در ارتباطات مردم به عهده داشته اند. و زمینه ی پیدایش و شکل گیری معما گونه ی  چنین زبان هایی می تواند برای هر محققی موضوع تحقیقی جاذب و جالب توجهی باشد. خاصه این که در خصوص ظهور تاریخی این گونه زبانها با پرسش های پیچیده ای مواجه ایم و آن اینکه با وجود و حضور فعال زبان های پر اهمیتی همچون تبری و گرگانی چه ضرورت و انگیزه ای پیدایش زبان دوم را ضروری ساخته است . شادروان دکتر محمد جعفر محجوب در این باره  گوید :  در بعضی مشاغل و در میان بعضی از طبقات و قشرهای اجتماعی  زبان خاص و قراردادی "لوتره، لوترا" وجود دارد، مثلاً قصابان اصطلاحاتی خاص خود دارند، دنبه را گردکی و استخوان را فس و گوشت پروار را آجری می گویند. این گونه لوتراها باید تا حد امکان گرد آوری شود و اگر قواعد دستوری خاص نیز بر آن حاکم است مورد نظر قرار گیرد . * 26 6 – نظری عجیب در باره ریشه چند لوترای ایرانی : خانم دکتر ایران کلباسی در مقاله خود به استناد  کتاب واژه نامه رومانو که توسط آقای شیر علی تهرانی زاده قوچانی، حدود 700 واژه از رومانوهای مشهد و قوچان و نیز از روستای درگز را جمع آوری کرده است. و همچنین گزارش دستنویس 8 صفحه که بوسیله آقای پرویز البرزی ورکی، اهل قزوین و دانشجوی زبان شناسی دانشگاه تهران در تابستان سال 71، از روستای "زرگر" تهیه شده است،  پاره ای از ویژگی های دستوری و واژگانی این زبان مورد بررسی قرار گرفته است. و خلاصتاً گفته اند که : "  زبان "رومانو" که از خانواده زبانهای هند و اروپائی است، زبانی است که تا کنون تحقیق کاملی در باره آن صورت نگرفته است. این زبان متعلق به قومی است به نام "رومانو" یا "زرگر" که در حال حاضر در مشهد و قوچان و نیز در روستای "زرگر" یا "زرگرها" در شرق شهرستان قزوین به کار می رود.  اینکه این مردم منشا ایرانی دارند یا غیر ایرانی هستند و زبانشان از کدامیک از شاخه های زبانهای هند و اروپائی است هنوز نمی توان به یقین در باره آن سخنی گفت. تحقیقات بعدی این موضوع را روشن خواهد کرد ....  آن گونه که از "واژه نامه رومانو" بر می آید گویا در اروپا نیز هم اکنون گروههایی از قوم "رومانو" زندگی می کنند که در آلمان به نام "روما" معروفند . ار طرفی در منبع مذکور این قوم با اقوامی که به نام "کولی" معروفند ارتباط داده شده اند در گزارش البرزی چنین آمده است : " روستای فعلی زرگر در کنار ویرانه های روستای قدیمی آن بنا شده و در حدود 40 کیلومتری مشرق شهرستان قزوین قرار دارد. در این روستا حدود صد خانوار سکونت دارند و جمعیت آن 800 نفر تخمین زده می شود. این روستا دارای مدرسه است و کمتر خانواده ای وجود دارد که فرزندی باسواد نداشته باشد بعضی از خانواده ها پسران خود را به دانشگاه فرستاد ه اند . مردم غالباً به کشاورزی : دامداری اشتغال دارند و تعداد قلیلی هم جذب کارخانه های اطراف شده اند د راین روستا سه طائفه سکونت دارند. " پاسالایره" یا طایفه زرگری که زبان اصلی دهکده به آنها نسیل داده شده است، "سالاتن لیدس" یا طائفه احمدی و "چوقورلیدس" یا طائفه گود نشین..." . در ادامه گزارش چنین آمده است : " ...طبق گفته یکی از پیرمردان محل در روزگار باستان دولت روم به دلایلی 280 نفر زن و مرد را به ایران می فرستد تا حکمرانان ایران آنها را اعدام کنند. اما اینان که مردمانی بسیار بلند قامت و پرچثّه بودند مورد عنایت و محبت پادشاه وقت قرار میگیرند و در ایران ساکن می شوند. و اعقاب آنها همین طایفه "زرگر" یا "رومانو" اند که مانند پدران خود اغالب آنها دارای قامتی بلند در حدود 200 سانتیمتر هستند. ... این قوم زبان خود را رومانو چیپ یا "زرگری" می نامند و معتقدند که زبانشان به دلیل نفوذ فارسی و ترکی در حال نابودی است. * 27 اینجانب مطالعات تخصصی در باره زبان شناسی ندارم  تا بتوانم در مورد صحیح و سقیم بودن این نظر اظهارنظری کنم، تنها می توانم بگویم با توجه به فقر منابع مقاله بنده متقاعد نشده ام و نظر داده شده، بی محابا و نو است و اشاره ما بدین موضوع، تنها به این خاطر است که یاداشت ما ازحیث آوردن نظرات مختلف در باره لوترا ها کامل باشد. 7 - قواعد ساخت زبان زرگری گفتیم یکی از مشهورترین  لوتراها در ایران زبان زرگری است. دهخدا به نقل از فرهنگ فارسی معین گوید : زبان زرگری: زبانی است غیر معمول که دو کس با هم قرار دهند تا چون با یکدیگر سخن گویند ، دیگران نفهمند در این زبان عادت بر آنست که حرف مخصوص را در همه کلمات تبدیل بحرف دیگر " مخصوصاً ز" کنند . در این قسمت به نقل از آقای صادق همایونی منتشره در جلد اول مجموعه خطابه های نخستین کنگره تحقیقات ایرانی، قواعد زبان زرگری را بیان می کنیم :  " در نخستین برخورد با زبان زرگری هر چند با آن آشنا باشیم و آنرا خوب بدانیم ممکن است تصور کنیم که قرار گرفته حرف "ز" در میان حروف یک کلمه بر مبنای هیچ قاعده و قانونی استوار نیست و حتی در گام های اولیه ممکن است حرف "ز" را هم نتوانیم بشناسیم و تازه بعد از شناخت فقط تشخیص دهیم که حرف "ز" باید در میان حروف قرار گیرد و اصول آنرا، تا حدی طبیعی و نه بر مبنای قاعده ای بدانیم . در حالیکه چنین نیست و زبان زرگری دارای قواعدیست اصولی و کلی و محل قرار گرفتن حرف "ز" امری طبیعی و بسته به میل شخص نیست و نمی توان آنرا به هر صورتی و در هر محلی بکار برد زیرا نه تنها جای بکار بردن حرف "ز" مشخص است، بلکه حرکتی را هم که حرف "ز" باید بپذیرد معین و مشخص است چه تنها حرف "ز" در وسط کلمه قرار نمی گیرد بلکه همراه با قرار گرفتن، حرکتی را هم به صورت فتحه  و یا کسره و یا ضمه می پذیرد که فوق العاده دقیق است و اگر در حرکت و یا در محل قرار گرفتن آن اشتباهی رخ دهد آنچه به زبان می آید زرگری نیست و اگرکسی زرگری بداند از آن کلمه چیزی در نخواهد یافت و سخت برایش نامفهوم خواهد بود متاسفانه تا کنون کوچکترین توجهی به این زبان که در بعضی از کشورهای خارج نیز در میان بچه ها و عوام رائج است نشده و تحقیق جامعی که در بردارنده قواعد کلی این زبان و حتی راهنمائی برای رسیدن به مقصود باشد وجود نداشته و هرجا سخن از آن به میان آمده است جز اشاره و تذکار چیزی نبوده اکنون بی مناسبت نمی داند کوشش هائی را که نگارنده برای دریافت قاعده و قانون این زبان انجام داده است و خوشبختانه به نتیجه مطلوب رسیده است عرضه بدارد – تا چه قبول افتد و چه در نظر آید . قواعد کلی : 1 –  مبنای زبان زرگری ، قرار دادن حرف "ز" در میان کلمات است . 2 – برای قراردادن " ز" حرف اول کلمه را عیناً و بدون هیچگونه تغییری بیان می کنند و بعد با همان حرکتی که آن حرف دارد" فتحه یا کسره یا ضمه " حرف "ز" را به دنبال آن می آورند و بعد از بیان "ز" حرف دوم کلمه را با حرکت خودش بیان کرده و "ز" را نیز مجدداً با حرف دوم به زبان می آورند و بعد حرف سوم و بیان "ز" و همنطور سایر کلمه الی آخر .  مثال : حَسَنْ ← حَ  "زَ" سَ  "زَ"  ن   مثال دیگر: مُعلم ← مُ  "زُ"  ع′  "ز′"  ل̗  "ز̗̗"  م     و     مثال دیگر : آجر←  آ  "زا" جُ "زُ"  ر  3 – اگر در کلمه حرفی فاقد حرکت(ساکن) باشد، آن حرف بعد از خودش و بر خلاف قاعده، حرف "ز" را نمی پذیرد و باید گفت اصولاً "ز" همیشه بعد از حرفی قرار می گیرد که دارای حرکت فتحه یا کسره یا ضمه باشد . مثال : تخته " ← ت′  "ز′" خ ت̗ "ز̗"    که می بینیم  خ  بعد از خودش "ز" را نپذیرفته. مثال دیگر : چشمک " ش ساکن و فاقد حرکت است " : چ̗  "ز̗"  ش  م′   "ز′"  ک   که می بینیم "ک " بعد از خودش " ز" را نپذیرفته . 4 – هر گاه حرفی راساً فاقد حرکت باشد و بعد از آن "الف " قرار بگیرد مثل خانه و لانه حرف "ز" د رمیان حرف و الف قرار نمی گیرد مثال : خانه ← خا "زا"   ن̗  "ز̗"      و      مثال دیگر : لانه ← لا  "زا"  ن "ز" مثال دیگر: آمد ← آ  "زا"   م′  "ز′" د      و   مثال دیگر : بالا ← با  "زا"   لا   "زا " ه5 – هرگاه "ی" در وسط کلمه قرار بگیرد،  تلفظ نمیشود و به آخر "ز" به جای حرکت "ی" اضافه میشود . مثال :  شیدا ← ش′ "ز′ی"  دا  "زا"   و  مثال دیگر : پیدا ← پ′ " ی′  "دا  "زا " و بعضی اوقات "ی" همراه با حرف مقابل بیان می شود و البته "ز" بر طبق قاعده خویش "ی" را در آخر خود می پذیرد و این در صورتی است که حرف "ی" حالت "ا̗ی" را داشته باشد و در غیر این صورت همان قاعده فوق برآن حکمرفاست .   مثال : شیون← شی  "زی"  و′  "ز′" ن  و  مثال : چیره ← چی  "زی"  ر̗ "ز̗"  و مثال : شیر← شی  "زی" ر   و مثال : شیراز ← شی  "زی" را "زا" ز 6 – هاء غیر ملفوظ در آخر کلمات به کلی حذف می شود و فقط به صورت "ز" آنهم با حرکت حرف ما قبل خود بیان میشود : مثال : بنگاله ← ب′  "ز′" ن  گا  "زا"  ل̗  "ز̗"  و مثال : پیمانه←  پ′  "ز′"  ی ما  "زا"  ن̗  "ز̗" مثال : لاله ← لا  "زا"   ل̗  "ز̗" 7 – حروف آخر کلمات بعد از خود حرف "ز" را نمی پذیرند و کلمه با آخرین حرف خودش پایان می پذیرد . مثال : کتاب ← ک̗  "ز̗"   تا  "زا"  ب        و  مثال دیگر : مداد← م ̗ "ز̗"  دا  "زا"  د مثال دیگر : کبریت ← ک̗  "ز̗"  ب  ری  "زی" ت   و مثال دیگر : لباس ← ل̗  "ز"̗   با  "زا"  س 8 – در کلماتی که حروفی از آن تشدید دارند حرفی که دارای تشدید است دوباره بیان میشود منتهی یکبار ساکن و بدون حرکت و همراه حرف "ز" ماقبل و یکبار هم با حرکت حرف بعد از خود . مثال : ارّه← ا̗  "ز̗ر"  ر̗ "ز̗"   و مثال دیگر : بقّال ← ب′  "ز′ق"   قا   "زا"  ل مثال دیگر : برّان ←  ب′ "ز′ر"   را  "زا" ن    * 28                                                 (((((((((((((((((((((((((((((((())))))))))))))))))))))))))))))))) پانوشت ها : 1 -  یازده مقاله در زمینه فرهنگ عامه، تالیف صادق همایونی، انتشارات اداره کل فرهنگ و هنر فارس، آبان 1356 ، شیراز - ص 41 الی 42 2 – به نقل از سایت  آفتاب . 3 -  فرهنگ واژگان تبری (با همانند های مازندارانی ، استاربادی ، گیلی، قصرانی )، کار گروه مؤلفان، زیر نظر : جهانگیر نصری اشرفی، شرکت انتشارات احیاء کتاب، چاپ نخست – زمستان 1381 ، تهران)  –  ص 2509 الی 2519 . 4 - کتاب هفته،  شماره 16 - یکشنبه اول بهمن ماه 1340- ص 81 به بعد 5 - کتاب هفته،  شماره 37 - یکشنبه سی و یک تیر ماه 1341- ص 165 الی 168 6 - رجوع شود : به فرهنگ نامه جبهه (انقلاب اسلامی ایران د رجنگ تحمیلی)، جلد اول، اصطلاحات و تعبیرات اعلام، سید مهدی فهیمی، نشر پایداری، چاپ اول،  1381 ، تهران. 7 - به نقل از وبلاگ : "یادداشت های یک زندانبان"  امیدواریم کار ایشان به فرجام رسد. 8 - در فرهنگ جامع پیشرو آریان پور (فارسی به انگلیسی)،  چهار جلدی، دکتر منوچهر آریان پور کاشانی، با همکاری دکتر سید مصطفی عاصی،  نشر الکترونیکی و اطلاع رسانی جهان رایانه، چاپ سوم، 1385 ، تهران،معادل عبارات های زیر را به زبان انگلیسی چنین آورده است:  Argo  یا  argot {زبان ویژه دزدان ، زبان ولگردان ( زبان لاتی) }، lingo = jargon (زبان زرگری)،  language  artificial (زبان ساختگی)،  languag  eprestige (زبان اعتباری)، Language for spcial purposesp= lsp (زبان برای اهداف ویژه)،  private Language( زبان خصوصی)،  lingo  lawmaking Language (زبان رمزی)،  jargon lingo  (زبان صنفی) ، Conventional   Language (زبان قراردادی). 9 - فرهنگ لغات زبان مخفی، دکتر مهدی سمائی،  نشر مرکز، چاپ سوم،1382 ، تهران – ص 5 الی 12 10- به نقل از کتاب هفته،  شماره 16 - یکشنبه اول بهمن ماه 1340- پانوشت ص 81 . 11 – به نقل از   روزنامه ایران  12 - مجموعه مقالات عباس اقبال آشتیانی،  با مقدمه وتصحیح اقای دکتر محمد دبیر سیاقی، کتابفروشی خیام، چاپ اول، 1350، تهران - ص 390 ( مقاله : "فارسی ساختگی" ، به نقل از مجله مهر سال 1 شماره 6  - ص 435 تا 447 ). 13 -  سفری به دربار سلطان صاحب قران، دکترهینریش بروگشن، ، هرجمه مهندس کردبچه، انتشارات اطلاعات، چاپ دوم ، 1368 ، تهران؛ ص 283 و 284 14 - حدود العالم من المشرق الی المغرب، مولف ناشناخته،  تصحیح و حواشی دکتر مریم میراحمدی و دکتر غلامرضا ورهرام، دانشگاه الزهرا(س)،  چاپ اول 1372 ، تهران - ص 395 15 – به نقل از فرهنگ مترادفات و اصطلاحات،  تالیف محمد پادشاه متخلص به "شاد" صاحب آنندراج،  زیر نظر بیژن ترقی،  کتابفروشی خیام،  چاپ دوم،  1346 ، تهران ( چاپ اول کتاب در سنه 1291 ه . ق . در کلکته انجام شده است. ) ص220 و بهار عجم، ج 2 ،  اثر : لاله تیک چندبهار،  به تصحیح دکتر کاظم دزفولیان،  انتشارات طلایه،  چاپ اول 1380 تهران ص 1150. و آنندراج، بتصحیح آقای دکتر محمد دبیر سیاقی، انتشارات کتابفروشی خیام، چاپ  دوم، 1363 ، تهران  . 16 – به نقل از هر سه منبع پیش گفته . 17 - به نقل از فرهنگ مترادفات و اصطلاحات ص220 و  فرهنگ مجمع الفرس خلاق المعانی و فرهنگ جهانگیری، ج2، تالیف میرجمال الدین حسین بن فخر الدین حسن انجو شیرازی، ویراسته دکتر رحیم عقیقی،  دانشگاه مشهد، 1351 مشهد، ص 2094 18 و 19 – به نقل از منبع پیش گفته. 20 -  لسانی، شهر آشوب - ص 10 (به نقل از فرهنگنامه شعری، ج 2، دکتر رحیم عفیفی،  انتشارات سروش، 1376 ،تهران) 21 – به نقل از لغت نامه دهخدا،  که بعنوان شاهد واژه "لوتره"  آمده است. این ابیات در دیوان سوزنی سمرقندی به تصحیح دکتر ناصر الدین شاه حسینی نیامده است . 22 - کتاب کوچه ( جامع لغات، اصطلاحات ، تعبیرات ، ضرب المثل های فارسی ) ، جلد 2  تالیف مرحوم احمد شاملو،  با همکاری آیدا سرکیسییان، انتشارات مازیار، چاپ سوم،  مرداد ماه 1379 ، تهران – شماره 938 ص 938 (ص938 و 939 ) عیناً به نقل از کتاب آثار ممتاز آفرینش ملی ایران، اثر: پروفسور والنتین الکسید ویچ ژوکوفسکی (ایران شناس روس و استاد زبان و ادب فارسی در دانشگاه پتربرز بورگ) . آن چبستان رباعی با وزنی مخدوش است که جوابش = گوشواره است . در این باره شادروان احمد شاملو گوید " به وضوح پیداست که چیستان صورت آشفته و مردودست شکسته ئی از یک رباعی است. گیرم رباعی لفزی عامیانه – که احتمالاً صورت اصلی آن می تواند بدین گونه باشد: دیدم دو صنم برابری می کردند                                   دعوی به سر زلف پری میکردند یارب به فدای هر دو گردم که به ناز                           جنگی به طریق زرگری می کردند . 23 - راهنمای گردآوری گویشها، دکتر صادق کیا، وزارت فرهنگ و هنر سابق، (مقدمه =ص چهارده).   24-  فرهنگ لغات زبان مخفی، دکتر مهدی سمائی،  نشر مرکز، چاپ سوم،1382 ، تهران – ص 5 الی 12 مصححان کتاب در پاورقی حدود العالم و به استناد منبع : Huart "Textes presans relaif a la secte des Houroufis" in: GMS - VOL:9-NO: 9.p.19. نقل کرده اند که در قرن پانزده میلادی گویش استرآبادی را پیروان آئین حروفیه برای اجرای تبلیغات مذهبی خود به کار می بردند. لیکن با ملاحظه آثار حروفیه خاصه فضل ا... استرآبادی رهبر حروفیان (متولد 740 ھ. ق. و مقتول به سال 796 ھ. ق. ) از قبیل جاودان کبیر (تفسیری بر قران کریم) و نومنامه و جاودان نامه ، هرچند بعضاً  قسمت هایی به گویش استرابادی، و نه لوترا تحریر شده است و چنین ادعایی در نوشته های تحقیقی در باره حروفیه نیز بچشم نمی خورد ( رجوع شود به :  1 – کتاب حروفیه در تاریخ، تالیف یعقوب آژند، نشر نی، چاپ اول،  1369، تهران - ص 39 و 40 . 2 -  و نیز مقاله تحقیقی و ارزشمند ذیل "حروفیه"  در لغت نامه دهخدا، که به انصاف بهترین و کامل ترین مقاله تحقیقی در باره حروفیه بنظر میرسد. )  25 - کتاب کوچه، شماره 37 - یکشنبه 31/تیرماه/1341 -  ص 165 و 166. 26 - ادبیات عامیانه ایران،  تصنیف دکتر محمد جعفر محجوب، نشر چشمه، چاپ دوم، 1383 ، تهران، ص 1048 27 - مجله پژوهشی دانشگاه اصفهان (علوم انسانی) ، سال 5 ، شماره 1 و 2 ، زمستان1372، مقاله بررسی ساختواژه در زبان رومانو، تالیف دکتر ایران کلباسی، ص 37 الی 39 28 - مجموعه خطابه های نخستین کنگره تحقیقات ایرانی، جلد اول، دانشگاه تهران، 1350، مقاله قواعد زبان زرگری، تالیف صادق همایونی، - ص 358 الی 365  تصویر بر گرفته از سایت :  آفتاب نوشته شده توسط محمد مهدی حسنی در چهارشنبه ۲ بهمن ۱۳۸۷ ساعت ۲:۴۵ ب.ظ | لینک ثابت | منوی اصلی صفحه نخست آرشيو وبلاگ پروفایل مدیر وبلاگعناوین مطالب وبلاگ سخن نخست و حرف های بعدی حقوق مدنی و تجارت حقوق اراضی و املاک آئین دادرسی حقوق ثبت حقوق - تاریخ و کلیات پرسش و پاسخ حقوقی حقوق بین الملل حقوق جزا و کیفری قلمی خودم(مخیّل) مقالات و تحقیقات ادبی دادگستری در متون ادب فارسی حقوق تطبیقی شعر دوستان تقی خاوری (راوی) اشعار و نثر های گزیده یادها و مناسبت ها بانگ قوانین و مقررات داستان کوتاه مسایل روز - سیاسی مسایل روز - قضا، وکالت، قانون مسایل روز - دولتیان و ادبیات زنان آزموده های حقوقی هنر معرفی کتاب و نشریات کشکول اینترنتی لطایف القضاء تصویر طنز (کاریکاتور) درباره ی ما این وب دارای مباحث و مقالات فنی حقوقی است. لیکن با توجه به علاقه شخصی، گریزی به موضوعات "ادبی" و "اجتماعی" خواهم زد. چرا و چگونه؟ می توانید اولین یاداشت و نوشته ام در وبلاگ : "سخن نخست" را بخوانید. مائیم و نوای بینواییبسم اله اگر حریف مایی *****************دیگر دامنه های وبلاگ :http://hassani.irhttp://hasani.info* * * * * * * * * * *« کليه حقوق مادي و معنوي اين وبلاگ، متعلق به اینجانب محمد مهدی حسنی، وکیل پایه یک دادگستری، به نشانی مشهد، کوهسنگی 31 ، انتهای اسلامی 2، سمت چپ، پلاک 25 تلفن : 8464850 511 98 + و 8464851 511 98 + مي باشد. * * * * * * * * * * *امیل : hasani_law@yahoo.com* * * * * * * * * * *نقل مطالب و استفاده از تصاوير و منابع این وبلاگ تنها با ذکر منبع (نام نویسنده و وبلاگ)، و دادن لینک مجاز است. » پیوند ها - دوستان (انوج)بربرود سپهر عدالت ...یه حرفایی همیشه هست صبر زرد و جیغ بنفش وکالت و مشاوره حقوقی، وکیل دادگستری مُشتي شعر براي اين روزها.. کلوپ فارسی سایت حقوقی برهان قاضی دادگستر فقه پلی است برای حقوق ایران داوری وبلاگ حقوقی هنری برگ سبز موسسه حقوقی هامون وبلاگ شخصی مهندس گنعلیخان وکیل باشی سایت حقوقی راه مقصود جامعه سردفتران و دفتریاران استان یزد اسفار - سید علی طباطبایی یزدی محمد افضلی ابراهیمی خطاط حقوق امریکا و انگلستان و فرانسه حقوق روز آرشیو فروردین ۱۳۹۶ بهمن ۱۳۹۳ دی ۱۳۹۳ آذر ۱۳۹۳ بهمن ۱۳۹۲ دی ۱۳۹۲ آذر ۱۳۹۲ خرداد ۱۳۹۲ اردیبهشت ۱۳۹۲ دی ۱۳۹۱ آذر ۱۳۹۱ تیر ۱۳۹۱ خرداد ۱۳۹۱ اردیبهشت ۱۳۹۱ اسفند ۱۳۹۰ بهمن ۱۳۹۰ دی ۱۳۹۰ آذر ۱۳۹۰ شهریور ۱۳۹۰ مرداد ۱۳۹۰ تیر ۱۳۹۰ خرداد ۱۳۹۰ اردیبهشت ۱۳۹۰ فروردین ۱۳۹۰ اسفند ۱۳۸۹ بهمن ۱۳۸۹ دی ۱۳۸۹ آذر ۱۳۸۹ آبان ۱۳۸۹ مهر ۱۳۸۹ شهریور ۱۳۸۹ مرداد ۱۳۸۹ تیر ۱۳۸۹ خرداد ۱۳۸۹ اردیبهشت ۱۳۸۹ فروردین ۱۳۸۹ آرشيو سایر پیوند ها آمار لحظه به لحظه جهان دستور (پایگاه قوانین و مقررات کشور) گنجور Linkograph لینکوگراف ترمينولوژي قوانين و مقرارات بانك قوانين كشور ( دادگستري استان تهران ) بانک مقالات حقوقی معاونت آموزش دادگستری استان تهران سيستم قوانين کشور صندوق حمايت وکلاء و کارگشايان دادگستري كانون سردفتران و دفترياران پایگاه اطلاع رسانی دولت مجلس شوراي اسلامي سازمان ثبت اسناد و املاك کشور سازمان ثبت احوال کشور سازمان بازرسي كل كشور روزنامه رسمى ج. ا. ا. دفتر امور بین الملل قوه قضاییه دانشکده حقوق دانشگاه شهيد بهشتي ماهنامه حقوقي دادرسی دادگستري استان اصفهان راهنمای موضوعی نشريات حقوقی ايران شبکه خبری قسط ندای صادق نیروی انتظامی ج. ا. ا. (ناجا) ترمینولوژی حقوق خبرگزاری دانشجویان ایران قالب وبلاگجستجوگر قالب وبلاگ آخرین پست ها برخی از نوشته های پیشین تارنمای چه بگویم بیانیه انتخاباتی - اهداف، دیدگاه‌ها و برنامه‌های محمد مهدی حسنیبیوگرافی محمد مهدی حسنی کاندیدای مستقل نهمین دوره هیات مدیره کانون وکلای دادگستری خراسان: انتخابات نهمین دوره هیات مدیره کانون وکلای دادگستری خراسانبررسی فقهی حقوقی ماهیت حق زوجه بر مهریه و قابلیت اسقاط آنزمان نصيحت‌گويي مستقيم گذشته استتوصیه­ هایی حرفه ­ای و اخلاقی از استادِ کاتوزیان آزموده‌های حقوقی 15- بررسی دادنامه‌هایی درباره شرط اخذ رضایت شرکا برای صدور سند مالکیت مفروز موضوع ا عتراف و تجدیدنظر از احکام در حقوق کیفری انگلستانآخرین سفر دکتر کاتوزیان: بهار 1393؛ مشهدبازخوانی نخستین دادرسی قانونی (عرفی) در کشور ما؛محاکمه عاملان فروش دختران قوچانی و به اسارت رفتن زنابرگزاری مراسم بزرگداشت درگذشت زنده یاد دکتر کاتوزیان در مشهدمهم‌ترین قوانین و رویه‌ها 4 – از ابتدای اسفند 1392 تا آخر مرداد سال 1393 مهم‌ترین قوانین و رویه‌ها 3 – از ابتدای اسفند 1392 تا آخر مرداد سال 1393دربارۀ کمیتۀ سازماندهی زنان آسیب دیدۀ اجتماعی آثار و اندیشه سزار بکاریاحمایت از حقوق مصرف کننده در ادبیات حقوقی ایرانجایگاه تحصیل مال نامشروع در جرائم علیه مالکیت و اموالبیماری های روانی و ازدواج معرفی و نقد فیلم : کشتن مرغ مقلدمصلحت در نکاح اطفال و ضمانت اجرای آنمعرفی کتاب « بررسی یک پرونده قتل»دادگاه کیفری بین‌المللی و مقابله با بی کیفریاقرار در آینه امثال فارسیحق تقدّم در پذیره نویسی سهام جدید شرکتهای سهامی بررسی نظام قضایی لبنانبررسی مفهوم و مصادیق قراردادهای مستمرامنیت حقوقی یا عدالت و انصاف (آزموده‌های حقوقی 9)راه اندازی وبسایت کانون وکلای دادگستری خراسانمفهوم و قلمرو نقض حقوق مالکیت صنعتی (مطالعه تطبیقی در حقوق ایران و انگلستان) RSS POWERED BY BLOGFA.COM Web Toolbar by Wibiya وبلاگ-ساعت فلش در چه بگویم؟ در همه ی اينترنت وبلاگ-کد جستجوی گوگل آمار View Untitled in a larger map کلیه ی حقوق مادی و معنوی وبلاگ dad-hassani محفوظ می باشد. طراحی شده توسط یاس تم